Είχα την τύχη να είμαι από αυτούς που κατέβηκαν στα έγκατα του CERN λίγο πριν ο επιταχυντής Αδρονίων σφραγιστεί για να ξεκινήσει το μεγαλύτερο πείραμα στον κόσμο. Ένας σωλήνας 27 χιλιομέτρων που ξεκινάει από την Ελβετία, μπαίνει ως τη Γαλλία κι επιστρέφει στην Ελβετία, μέσα στον οποίο επιταχύνονται καισυγκρούονται σωματίδια, μέχρι να καταγραφεί το πιθανολογούμενο μποζόνιο του Χιγκς. Τα σωματίδια που επιταχύνονται πρέπει να κρατούνται σε σταθερή τροχιά για να μην τρυπήσουν τον επιταχυντή, πράγμα που γίνεται με τεράστιους ηλεκτρομαγνήτες. Πρέπει, επίσης, όλα αυτά να γίνονται σε -270 βαθμούς Κελσίου. Αυτό ήταν μία από τις μεγαλύτερες τεχνικές προκλήσεις. Το κατάφεραν όμως. Έκαναν το CERN το ψυχρότερο σημείο του σύμπαντος. Εκατοντάδες εφευρέσεις υπήρξαν προκειμένου να λυθούν πρακτικά θέματα λειτουργίας του επιταχυντή.

Δεν ξέρω τι μπορεί να λένε όλα αυτά σε κάποιον που θεωρεί πως το σύμπαν και οι ανακαλύψεις γύρω από αυτό δεν είναι κάτι σπουδαίο. Όχι σπουδαιότερο από τον μικρόκοσμο στον οποίο αναπτύσσονται οι προσωπικές συνήθειες, η επιβίωση ίσως ή η απαίτηση για να λυθούν πιο απτά προβλήματα. Προφανώς και δεν είναι έτσι. Ο κόσμος δεν γίνεται καλύτερος αν δεν τον ερμηνεύσεις.

Μόνο το 24% του σύμπαντος αποτελείται από τη γνωστή μας ύλη - άρα είναι αντιληπτό. Το υπόλοιπο είναι «σκοτεινή», άγνωστη, μη αντιληπτή ύλη. Ό,τι δεν αντιλαμβανόμαστε δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει. Η απουσία απόδειξης, δηλαδή, δεν είναι απόδειξη απουσίας. Μπορεί κάτι να υπάρχει, αλλά να μη γίνεται αντιληπτό.

Και ξαφνικά έγινε αντιληπτό το μποζόνιο. Ένα υποσωματίδιο που αποδεικνύει όλα αυτά που δεν υπάρχουν για μας. Ένα απειροελάχιστο τίποτα που είναι το παν για να ερμηνευτεί ο κόσμος. Όχι, βέβαια, ο κόσμος του Σεραφείμ Πειραιώς. Η ανακάλυψη του μποζονίου γι’ αυτόν δεν είναι παρά μια ύβρις, ένα δημιούργημα των δαιμόνων που έρχεται στο προσκήνιο για να απειλήσει τον ρόλο και τη μονοκρατορία του Θεού. Είναι προφανές πως ο Πειραιώς θεώρησε απειλή την επιμονή κάποιων να ονομάζουν το μποζόνιο «σωματίδιο του Θεού», επειδή ενδεχομένως θα δώσει ερμηνείες για τη δημιουργία του κόσμου. Ήταν αρκετό για να ενεργοποιήσει όλο τον μεταφυσικό στρατό της ιεροσύνης γεμάτο με διαβόλους και άλλα τέρατα. Ο Θεός, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν κάνει καμία χαρά για την πρόοδο των ανθρώπων.

Όταν ο άνθρωπος ετοιμαζόταν για το πρώτο ταξίδι στο Διάστημα, οι εφημερίδες ήταν γεμάτες πρωτοσέλιδα όπου οι χριστιανοί μουλάδες της εποχής προειδοποιούσαν πως μετά από αυτή την απόπειρα, που ήταν η νέα Βαβέλ, ο κόσμος θα καταστρεφόταν. Αφού ο κόσμος δεν καταστράφηκε, παπάδες και θεολόγοι έκαναν επιτόπου στροφή και άρχισαν να μιλούν για τα επιτεύγματα του ανθρώπου που προέκυψαν από τη θεία φώτιση.

Η θρησκεία έχει πάντα τη δυνατότητα να σέρνει την πραγματικότητα ως τη σφαίρα του μεταφυσικού, και εκεί, στο δικό της πεδίο, να την κακοποιεί, να την αντιστρέφει, και όταν δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει, να την οικειοποιείται.

Είναι δεδομένο πως το μποζόνιο θα τραβήξει στα χέρια των ιερωμένων όσα δεν τράβηξε μέσα στον επιταχυντή του CERN μετά από αλλεπάλληλες συγκρούσεις κι επιταχύνσεις. Θα συναναστραφεί δαίμονες, θα πέσει στο στόμα αγριεμένων ιεροκηρύκων, θα καταδειχτεί ως η μεγαλύτερη αμαρτία. Ευτυχώς που δεν μπορεί να φυλακιστεί. Και στο τέλος, όπως πάντα, η θρησκεία θα φτιάξει ένα παράπλευρο παραμύθι ερμηνείας για να συμφιλιωθεί με αυτό που δεν μπορεί ν’ αντιμετωπίσει. Δεν θα ξεχάσει, βεβαίως, πως όλα αυτά έγιναν με τη φώτιση του Θεού για μία ακόμη φορά. Από την εποχή που η Ιερά Εξέταση κατηγορούσε τον Ελ Γκρέκο ότι ζωγραφίζει μεγάλα τα φτερά των Αγγέλων ως και πριν από μερικά χρόνια που τα εκκλησιαστικά συγγράμματα επέμεναν πως η μαλακία τυφλώνει, η Εκκλησία παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη ισορροπία μεταξύ υποκρισίας κι ευελιξίας. Τουλάχιστον οι ιεράρχες, όπως ο Σεραφείμ, μπορούν να υποστηρίξουν πως δεν τυφλώνει. Κάτι είναι κι αυτό.

Κώστας Βαξεβάνης
lifo.gr