Το ποδόσφαιρο είναι το κατ’ εξοχήν άθλημα των πλατιών λαϊκών μαζών. Διόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι ο ηγέτης του Κουμουνιστικού Κόμματος της Ιταλίας Palmiro Togliatti προέτρεπε τα μέλη των οργανώσεων, να πηγαίνουν στα γήπεδα την Κυριακή για να βρίσκονται ανάμεσα στο λαό, να οσμίζονται τις ανάγκες και τα «θέλω» του

Έστω κι αν τα κοινωνικά δεδομένα αλλάζουν παγκοσμίως, έστω κι αν εμπορευματοποιείται, το ποδόσφαιρο έχει κάτι από τη «μαγεία» της αλάνας. Είναι όμως κοινή διαπίστωση ότι το καπιταλιστικό «πανηγύρι» που έφερε ο νεοφιλελευθερισμός σε όλους τους τομείς της οικονομικοκοινωνικής πραγματικότητάς μας, δεν θα άφηνε στη «γυάλα» του και το ποδόσφαιρο. Ειδικά σε αυτό, το «φαγοπότι» των ατζέντηδων, των εταιριών πάσης φύσεως και -αυτό που ο ΓΑΠ λατρεύει να αναφέρει- των… Αγορών, ήταν άνευ προηγουμένου. Αρκεί να ρίξει κάποιος μια ματιά στην παγκόσμια ποδοσφαιρική «πιάτσα» την τελευταία δεκαπενταετία για να διαπιστώσει του λόγου, το αληθές. Είναι σίγουρο πάντως ότι ένας από τους φανατικότερους οπαδούς του νεοφιλελευθερισμού, ο Αμερικανός οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν, θα καμάρωνε για τα «φιντάνια» του στο χώρο του ποδοσφαίρου.

Μόλις πριν λίγες εβδομάδες, η ισπανική τράπεζα «Bankia» ανακοίνωσε πως θα ζητήσει δάνειο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να μην πτωχεύσει. Το εν λόγω τραπεζικό ίδρυμα είχε βοηθήσει στη χρηματοδότηση της Ρεάλ Μαδρίτης με σχετικό δάνειο, ώστε να αποκτήσει τον Κριστιάνο Ρονάλντο και τον Κακά. Αν η «Bankia» πτωχεύσει, τότε θεωρητικά τα οικονομικά δικαιώματα των δύο αστέρων θα βρίσκονται υπό τον έλεγχο της ΕΚΤ. Με λίγα λόγια ο Ζαν Κλωντ Τρισέ, θα έχει «μερτικό» από την αγοραπωλησία ποδοσφαιριστών!

Μπορεί το παραπάνω γεγονός να μοιάζει με «ανέκδοτο», πραγματικότητα και μάλιστα ζοφερή όμως αποτελεί η ιδιοκτησία από κάθε λογής εταιρίες, ποσοστού οικονομικών δικαιωμάτων ποδοσφαιριστών. Δηλαδή ποδοσφαιριστές… ανήκουν κυριολεκτικά σε εταιρίες.

Πρώτη διδάξασα σε αυτή τη νεοφιλελεύθερη «μόδα», η εταιρία Media Sports Investments (MSI). Η εταιρία έχει έδρα το Λονδίνο. Ιδρυτής της εμφανιζόταν ένας Ιρανός εξόριστος, πρώην στέλεχος αμερικανικών πετρελαϊκών εταιριών, ο Κία Γιαρομπιάν. Μαζί του ως συνιδρυτής εμφανιζόταν ακόμη ένας Ιρανός, ο Νόγιαν Μπεντρούντ. Συνεργάτης της Media Sports Investments ήταν ο διαβόητος Εβραίος μάνατζερ Πίνι Ζάχαβι.

Το 2004 η συγκεκριμένη εταιρία αγόρασε το 51% της βραζιλιάνικης Κορίνθιανς και έφερε σε αυτή πολύ μεγάλα αστέρια του Λατινομερικανικού ποδοσφαίρου, όπως ο Κάρλος Τέβεζ, ο Χαβιέ Μασεράνο, ο «δικός μας» Μαρσέλο Μάτος και ο Κάρλος Αλμπέρτο. Δεν έμεινε όμως μόνο σε αυτό. Πήρε στην κατοχή της, με τη συνεργασία του Ζάχαβι, μεγάλο ποσοστό των οικονομικών δικαιωμάτων των ποδοσφαιριστών και τους μετέτρεψε σε περιουσιακά της στοιχεία. Φρόντισε μάλιστα να «μοιράσει» τα δικαιώματα σε θυγατρικές προς αυτή εταιρίες (Just Sports Inc., Global Soccer Agencies, Mystere Services Ltd, ήταν μερικές από αυτές), για προφανείς οικονομικούς λόγους. Όλες οι εταιρίες βέβαια είχαν τον ίδιο εκπρόσωπο. Τον Γιαρομπιάν και έδρες που χάνονται κάπου στον Ειρηνικό Ωκεανό και την Καραϊβική.

Δύο εισαγγελείς της βραζιλιάνικης δικαιοσύνης, πήραν το «πράσινο φως» της Κυβέρνησης Λούλα (ο οποίος βέβαια πανηγύριζε αγκαλιά με τους παίκτες της Κορίνθιανς τις επιτυχίες της ομάδας τα προηγούμενα χρόνια) και «σκάλισαν» την υπόθεση. Ανακάλυψαν πως υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι πίσω από τον Γιαρομπιάν και το «σινάφι» του βρίσκεται ο Ρώσος μεγιστάνας Μπόρις Μπερεζόφσκι (έχει στην κατοχή του media, αεροπορικές εταιρίες, εταιρίες μεταλλευμάτων), για τον οποίων εκκρεμούν εντάλματα για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.

Η Λατινική Αμερική και η ειδικότερα η Αργεντινή, που υπέστη την οικονομική κρίση του 1998-2002, ήταν το πλέον πρόσφορο έδαφος για τα «πιράνχας» του καπιταλισμού. Αρκετές εταιρίες από την Αργεντινή, αλλά και το εξωτερικό (ορισμένες εισήγαγαν τρόφιμα!) έσπευσαν στη μεγάλη κρίση να «αγοράσουν» παίκτες.

Μία από αυτές ήταν η Global Soccer Agencies (αναφερθήκαμε και πιο πάνω), που αγόρασε δικαιώματα των Λισάντρο Λόπεζ και Λούτσο Γκονζάλες. «Colpo-grosso» την ίδια χρονική περίοδο στη Λατινική Αμερική έκανε και η CAA Sports, η οποία συνεργάζεται αποκλειστικά στην Πορτογαλία με την «GESTIFUTE» του Ζόρζε Μέντεζ (έχει δικαιώματα αρκετών Πορτογάλων, όπως για παράδειγμα ο Ντέκο και εκπροσωπεί τους Κριστιάνο Ρονάλντο, Μουρίνιο και πολλούς ακόμη Πορτογάλους αστέρες). Άλλο παράδειγμα είναι ο Φερνάντο Μπελούτσι, που πέρασε και ένα «φεγγάρι» από τον Ολυμπιακό. Τον καιρό που αγωνιζόταν στη Ρίβερ Πλέιτ, η Rio Football Services Ltd, αγόρασε ένα μεγάλο μέρος από τα δικαιώματά του.

Ορισμένες πληροφορίες από την Αργεντινή ανέφεραν επίσης ότι στο διάστημα 1998-2002, δύο κολοσσοί των media το Grupo Clarín και το TyC, χρηματοδοτούσαν εταιρίες ατζέντηδων, αλλά αυτό δεν μπόρεσε να αποδειχθεί. Λένε όμως ότι όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά…

Εντυπωσιακή είναι και η περίπτωση του Αργεντινού Μάρκο Τορσιλιέρι, ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα του από τη Βελέζ και τώρα ανήκει στην Σπόρτινγκ Λισαβόνας (αν και δανεικός σε ομάδα της Ουκρανίας).Το 50% των δικαιωμάτων του ανήκει στην ιρλανδική εταιρία επενδύσεων Quality Football Ireland Limited, με γενικό διευθυντή έναν Κινέζο! Ο «κελτικός τίγρης» της οικονομίας όμως φαίνεται πως… λούφαξε νωρίς.

Η Βραζιλία πάλι που… γεννά «μάγους» της μπάλας από τα «σπλάχνα» της, είναι λογικό να μην αφήσει αδιάφορες της εταιρίες. Η Traffic Group είναι μία πολυεθνική εταιρία με έδρα το Σάο Πάολο και στη «συλλογή» της διαθέτει μεγάλη γκάμα ποδοσφαιριστών, των οποίων τα δικαιώματα είτε της ανήκουν (ή της άνηκαν στο παρελθόν), όπως για παράδειγμα των Μαϊκόν, Ερνάνες, Ντιέγκο, Γουστάβο, είτε τα διαπραγματεύεται.

Έχει σημαντική δραστηριότητα σε αθλητικές τηλεοπτικές παραγωγές (και όχι μόνο) και ευρύ φάσμα επενδύσεων. Σαν να λέμε –για να μιλήσουμε με ελληνικά δεδομένα- ότι το… Novasports έχει στην κατοχή του δικαιώματα του Καραγκούνη. Δεν χρειάζεται κάποιος να έχει πάνω από το μέσο IQ για να καταλάβει αν θα ασκείται ποτέ πραγματική κριτική στους παίκτες που τα δικαιώματά τους ανήκουν στην Traffic Group.

Ενδιαφέρον πάντως μεγάλο έχει να δούμε ποιες ομάδες ελέγχει η συγκεκριμένη εταιρία. Έχει υπό την… προστασία της, την ασήμαντη Ντεσπορτίβο Μπραζίλ της Βραζιλίας, την επίσης ασήμαντη Εστορίλ της Πορτογαλίας και μια επίσης ασήμαντη αμερικανική (!) ομάδα… soccer. Λέτε να έχουν πέσει τόσο έξω στις επιχειρηματικές τους εκτιμήσεις οι ιθύνοντες; Μάλλον όχι…

Αυτοί πάντως που έπιασαν από νωρίς το… νόημα ήταν οι Ολλανδοί, δημιουργώντας τη δική τους πιάτσα. Η Natland Financieringsmaatschappij B.V., είχε μέχρι πριν από ένα χρόνο ποσοστό των δικαιωμάτων του Ρανταμέλ Φαλκάο της Πόρτο, που είναι ένα από τα πιο «καυτά» ονόματα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου αυτή τη στιγμή. Η επίσης ολλανδική Play International B.V. διάλεξε τον Ουρουγουανό Κρίστιαν Ροντρίγκεζ της Πόρτο.

Η Πόρτο πάλι σε μία πρωτοποριακή κίνηση, στο πλαίσιο της δραστηριότητάς της ως εταιρία στο πορτογαλικό χρηματιστήριο, αποφάσισε να πουλήσει η ίδια ποσοστό δικαιωμάτων των παικτών του ρόστερ της, σε διάφορες εταιρίες. Εξοικονόμησε έτσι ρευστό.

Ο Πρόεδρος-σύμβολο της ομάδας Πίντο ντα Κόστα πούλησε το 37,5% του Ζοάο Μουτίνιο στην ολλανδική Mamers B.V., το 35% του Τζέιμς Ροντρίγκεζ στην Gol Football Luxembourg και το 25% του Βάλτερ στην Pearl Design Holding Ltd από τη Γερμανία.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι σε αυτή την κατεύθυνση κινείται πλέον το παγκόσμιο ποδόσφαιρο, γι’ αυτό και η UEFA, θέλοντας να ελέγξει κάπως την κατάσταση, έχει αναγάγει σε ομάδα-σύμβολό της την Μπαρτσελόνα των πιτσιρικάδων της La Masia. Να δούμε αν μπορεί να μπει «φρένο» στον νεοφιλελευθερισμό, που λέει και μια ψυχή…

του Παναγιώτη Τσόγκα
"Ποντίκι"